The pandemic has had a significant impact on the real economy as a consequence of enforced measures by Governments in an effort to contain the virus but also in consumer behavioral changes in re-evaluating the way we operate. As in any shock, some industries benefit, some are negatively affected and there is a rise of new opportunities.

Tourism

Restriction of travel between most countries, but also the reluctance of individuals to travel due to safety concerns have devastated both the airline and hospitality industries. For Cyprus, where tourism contributes to c. 23% of its GDP, the global outbreak had a material impact on the local economy. With more than 90% reduction in tourist arrivals in peak summer months, a significant number of hotels in Cyprus did not open for business during the usually most busy period. This had a ripple effect on restaurants and bars both due to restrictions to operate, but also demand was limited. The effects on tourism are likely to hold for the medium term as part of three main uncertainties: airlines available in the country after significant changes in market players, the success of the vaccination roll-out and the effectiveness of the vaccines to new virus variants, behavioral changes and preferences towards local tourism.

Retail trade

The pandemic has had a diverse impact on retail trade both between and within sub-sectors. As a consequence of stock supply and health concerns but also people spending more time at home, food and beverage and health products sections surged while electronics and furniture had also a positive impact. As malls remained closed for the majority of 2020, consumers turned to high-street shops. Stores, regardless of size, shifted towards online sales with improved delivery options. In the medium to long term we expect a change in the industry landscape as consumers develop an appetite towards a combination between physical and on-line shopping, development of logistic hubs and improvements in supply chain automations.

Construction and real estate

Although the construction and real estate sector was flourishing in the last years, both the global outbreak and the cease of the citizenship scheme has caused significant turbulence. Focus has shifted from high-value luxurious units to moderate housing units with emphasis on completion of under development projects. Deterioration in unemployment rates and reduced financing opportunities are likely to affect the industry in general, with specific asset types more resilient than others. Residential real estate is likely to prove more resilient both for ownership and as an attractive investment, while commercial real estate is more uncertain.

The new growth sectors

Every market shock gives rise to opportunities. As all sectors were forced to find new ways to operate and survive within the restrictions of the pandemic measures, the technology sector has seen significant advances, including video conferencing, cloud computing, digital signatures and artificial intelligence making also information security of vital importance. The expansion of on-line retail has also given a promising outlook for the logistics sector.

The need for a new economic model

Although a country’s business model should frequently be evaluated and improved, the pandemic has made the need to reconsider the economic model for the Cypriot economy even more prominent. Improvements in legal frameworks and operational efficiencies could further strengthen sectors that

are major contributors to the country’s GDP while also diversifying by fueling other promising industries such as the technology sector, medicine and logistics.

2. Επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία

Η πανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στην πραγματική οικονομία ως συνέπεια των επιβεβλημένων μέτρων από τις κυβερνήσεις σε μια προσπάθεια περιορισμού του ιού, αλλά και στις αλλαγές συμπεριφοράς των καταναλωτών ως επακόλουθο της επανεκτίμησης του τρόπου λειτουργίας της καθημερινότητάς μας. Όπως με κάθε σοκ, ορισμένοι τομείς της οικονομίας επωφελούνται, άλλοι επηρεάζονται αρνητικά και προκύπτουν νέες ευκαιρίες.

Greek Text:

Ο ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

Ο περιορισμός των ταξιδιών μεταξύ των περισσότερων χωρών, αλλά και η διστακτικότητα των ατόμων να ταξιδέψουν λόγω ανησυχιών για την υγεία τους έχουν εξουθενώσει τόσο τον αεροπορικό κλάδο όσο και αυτό της φιλοξενίας. Για την Κύπρο, όπου ο τουρισμός συμβάλλει περίπου 23% του ΑΕΠ του, η παγκόσμια επιδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία. Με περισσότερο από 90% μείωση των τουριστικών αφίξεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ένας σημαντικός αριθμός ξενοδοχείων στην Κύπρο παρέμεινε κλειστός κατά της συνήθως πιο πολυσύχναστης περιόδου. Αυτό είχε επιπτώσεις επίσης σε εστιατόρια και μπαρ τόσο λόγω περιορισμών στη λειτουργία τους, αλλά και λόγω περιορισμένης ζήτησης. Οι επιπτώσεις στον τουρισμό είναι πιθανό να παραμείνουν μεσοπρόθεσμα ως μέρος τριών κύριων αβεβαιοτήτων: διαθέσιμες αεροπορικές εταιρείες στη χώρα μετά από σημαντικές αλλαγές στη δομή της αγοράς, την επιτυχία της διάθεσης εμβολιασμού και την αποτελεσματικότητα των εμβολίων σε νέες παραλλαγές του ιού και σε καταναλωτικές αλλαγές και προτιμήσεις για τον τοπικό τουρισμό.

ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

Η πανδημία είχε ιδιαίτερο αντίκτυπο στο λιανικό εμπόριο τόσο μεταξύ όσο και εντός υποτομέων. Ως συνέπεια της ανησυχίας για την επάρκεια αποθεμάτων και των προβλημάτων υγείας, αλλά και στο γεγονός ότι οι άνθρωπο ξοδεύουν περισσότερο χρόνο στο σπίτι, τα τμήματα τροφίμων, ποτών και προϊόντων υγείας ευνοήθηκαν σημαντικά ενώ τα ηλεκτρονικά και τα έπιπλα είχαν επίσης θετικό αντίκτυπο. Καθώς τα εμπορικά κέντρα παρέμειναν κλειστά για την πλειοψηφία του 2020, οι καταναλωτές στράφηκαν σε πιο μικρά εμπορικά καταστήματα. Τα καταστήματα, ανεξαρτήτου μεγέθους, κινήθηκαν προς διαδικτυακές πωλήσεις σε μια προσπάθεια να κινηθούν ευέλικτα και να διατηρήσουν κάποια έσοδα. Μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αναμένουμε μια αλλαγή στο λιανικό εμπόριο καθώς οι καταναλωτές αναπτύσσουν μια προτίμηση για έναν συνδυασμό μεταξύ φυσικών και on-line αγορών, το οποίο δίνει ώθηση στη περεταίρω ανάπτυξης του τομέα μεταφορών και βελτιώσεων στους αυτοματισμούς της αλυσίδας εφοδιασμού.

Κατασκευαστικός τομέας και τομέας ακινήτων

Αν και ο κατασκευαστικός τομέας και ο τομέας των ακινήτων άνθισε τα τελευταία χρόνια, τόσο η πανδημία όσο και η διακοπή του προγράμματος πολιτογράφησης προκάλεσαν σημαντική αναταραχή και στους δύο τομείς. Η ζήτηση έχει μετατοπιστεί από τις πολυτελείς μονάδες υψηλής αξίας σε μεσαίες κατοικίες και με έμφαση στην ολοκλήρωση των υπό ανάπτυξη έργων. Η επιδείνωση των ποσοστών ανεργίας και οι μειωμένες ευκαιρίες χρηματοδότησης είναι πιθανό να επηρεάσουν τον κλάδο γενικότερα, με συγκεκριμένους τύπους ακινήτων να αποδεικνύονται πιο ανθεκτικοί από άλλους. Οι κατοικίες είναι πιθανό να αποδειχθούν πιο ανθεκτικές από τα εμπορικά ακίνητα, τόσο για ιδιοκατοίκηση όσο και ως ελκυστική επένδυση.

Οι νέοι τομείς ανάπτυξης

Κάθε σοκ στην αγορά δημιουργεί και νέες ευκαιρίες. Καθώς όλοι οι τομείς αναγκάστηκαν να βρουν νέους τρόπους να λειτουργήσουν για να επιβιώσουν εντός των περιορισμών των πανδημικών μέτρων, ο τομέας της τεχνολογίας έχει σημειώσει σημαντικές εξελίξεις, όπως η τηλεδιάσκεψη, cloud computing, ψηφιακές υπογραφές και τεχνητή νοημοσύνη, οι οποίοι τομείς κάνουν την ασφάλεια πληροφοριών ζωτικής σημασίας για κάθε επιχείρηση. Η επέκταση του διαδικτυακού λιανικού εμπορίου φέρνει πολλά υποσχόμενη προοπτική στον τομέα της εφοδιαστικής.

Η ανάγκη για ένα νέο οικονομικό μοντέλο

Αν και το επιχειρηματικό μοντέλο μιας χώρας πρέπει συχνά να αξιολογείται και να βελτιώνεται, η πανδημία έχει καταστήσει την ανάγκη επανεξέτασης του οικονομικού μοντέλου για την κυπριακή οικονομία ακόμη πιο έντονη. Οι βελτιώσεις στο νομικά πλαίσιο και η λειτουργική αποτελεσματικότητα θα μπορούσαν να ενισχύσουν περαιτέρω τομείς που συμβάλλουν σημαντικά στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ ταυτόχρονα να υπάρξει στήριξη σε άλλους πολλά υποσχόμενους κλάδους όπως ο τομέας της τεχνολογίας, η ιατρική και η εφοδιαστική.